Pages Menu
Categories Menu

Posted by on aug 20, 2017

Meet the Internet Warriors: het gezicht van een aantal internettrollen

Meet the Internet Warriors: het gezicht van een aantal internettrollen

[et_pb_section bb_built=”1″][et_pb_row _builder_version=”3.0.69″][et_pb_column type=”4_4″][et_pb_text _builder_version=”3.0.69″ background_layout=”light” text_orientation=”left” border_style=”solid”]

Wat drijft internetgebruikers om online hun grieven te uiten en daarbij, vaak onder het mom van vrijheid van meningsuiting, het bedreigen van anderen niet uit de weg te gaan? De Noorse regisseur Kyrre Lien laat een aantal van hen, afkomstig uit verschillende landen en met uiteenlopende (politieke) drijfveren), aan het woord.

bron: Facebook/The Guardian

afbeelding: indrarado Flickr via Compfight cc

[/et_pb_text][et_pb_code _builder_version=”3.0.69″]<iframe src=”https://www.facebook.com/plugins/video.php?href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2Ftheguardian%2Fvideos%2F10155830918476323%2F&width=550&show_text=false&appId=192088567583839&height=308″ width=”550″ height=”308″ style=”border:none;overflow:hidden” scrolling=”no” frameborder=”0″ allowTransparency=”true” allowFullScreen=”true”></iframe>[/et_pb_code][/et_pb_column][/et_pb_row][/et_pb_section]

Read More

Posted by on dec 14, 2016

Waar zijn de Nederlandse bibliotheken in het debat over privacy? [update]

Waar zijn de Nederlandse bibliotheken in het debat over privacy? [update]

Geletterdheid zijn betekent vandaag de dag ook dat je kan lezen en schrijven met digitale technologie. En voor bibliothecarissen bovenal dat je kritisch bent op actuele ontwikkelingen en je daarbinnen positioneert. Tenminste, die mening ben ik zelf toegedaan.

Het is niet de eerste keer dat actuele gebeurtenissen in Amerika me hiervan weer extra bewust maken. Sinds de uitverkiezing van Donald Trump benadrukt de American Library Association dat zij zich des te meer sterk maakt voor de bescherming van persoonsgegevens van bibliotheekgebruikers. In een artikel in The Guardian, Libraries promise to destroy user data to avoid threat of government surveillance, wordt ALA-voorzitter Julie Todero geciteerd:

Todaro said that the ALA’s core values remained unchanged: “free access, intellectual freedom, privacy and confidentiality”.

Treffend vond ik dat de kernwaarden in principe dezelfde zijn die digitale burgerrechtenorganisatie Electronic Frontier Foundation (EFF) meegeeft aan technologievoorlopers die vandaag spraken met Trump. In de online publicatie EFF to Tech Leaders: Stand With Users and Tell Trump We Need Strong Encryption, Internet Freedom, noemen zij vijf punten waarvoor de technologievoorlopers zich sterk zouden moeten maken:

  • Pleidooi voor sterke encryptie (zorgen dat het onmogelijk is achterdeurtjes in software te integreren)
  • Protesteren tegen het massaal toezicht op burgers
  • Waarborgen van vrijheid van meningsuiting
  • Bewaken van netneutraliteit
  • Bescherming van persoonsgegevens

De Nederlandse equivalent van EFF, Bits of Freedom, maakt zich gelukkig ook sterk voor bovenstaande punten, bijvoorbeeld middels de recentelijk gestarte campagne GeenSleep.net. Ook leggen zij glashelder uit op welke manieren gebruiksgegevens grootschalig worden verzameld en wat je als gebruiker zelf kan doen om je zo veilig mogelijk te bewegen binnen het digitale domein.

Maar de Nederlandse bibliotheken zijn en blijven in deze discussie onzichtbaar. Niet dat zij niets aan privacy doen overigens, maar die betrokkenheid heeft voornamelijk betrekking op de eigen systemen en is daarmee intern gericht. Naar buiten toe, in het publieke en politieke debat, is de bibliotheek geen deelnemer en zéker geen pro-actieve partij. En dat vind ik zorgelijk.

Maar waaraan het ligt dat de bibliotheek onzichtbaar is? Ik denk dat het begint bij het bewustzijn dat dit überhaupt een onderwerp is dat bibliotheken in Nederland aangaat. En dat de problematiek voor onze gebruikers inmiddels wel wat verder gaat dan het beveiligen van Facebookpagina’s (hoe belangrijk ook). In de onlangs vastgestelde Visie Mediawijsheid 2016-2018 van de Koninklijke Bibliotheek komt het begrip ‘privacy’ welgeteld twee keer voorbij, en dan exclusief bestemd voor scholieren. Beide keren wordt namelijk verwezen naar externe bronnen: rapporten van het KNAW en SLO over digitale geletterdheid in het voortgezet onderwijs.

Maar dus geen standpunt, in ieder geval niet publiek, van de Koninklijke Bibliotheek zélf. En daarmee ook geen stellingname over het bredere begrip van privacy dat geldt voor álle gebruikers van de bibliotheek, of beter nog, alle burgers in Nederland. De grote vraag is dus hoe de KB – en daarmee ook het Nederlandse bibliotheekstelsel – aankijkt tegen de thematiek waar de collega’s in Amerika zich, in mijn ogen volkomen terecht, zo sterk voor maken? Maar wat net zo goed speelt in Nederland, kijkend naar het debat over ‘het sleepnet’, cq. de uitbreiding van bevoegdheden van de AIVD.

Bits of Freedom was er vanavond via Twitter glashelder over: ook gebruiksgegevens van bibliotheken kunnen in dat sleepnet terechtkomen. Dat alleen al zou reden moeten zijn om stevig stelling te nemen. De KB kan daarbij alvast een voorbeeld nemen aan andere maatschappelijke organisaties als Amnesty International of Internet Society Nederland die reageerden op de internetconsultatie en zich zorgen maken over de huidige wetsvoorstellen.

Als zelfbenoemd pleitbezorgers van mediawijsheid en digitale geletterdheid vind ik dat adel verplicht, dus aan de KB en zeker ook de Vereniging van Openbare Bibliotheken het verzoek om zich te mengen in het debat. Of het iets verandert aan de mening van Kamerleden is ongewis, maar bibliotheken hebben dan wel hun stem laten horen. Of beseffen zich misschien dat dit een thema is dat hun aangaat. Dat vind ik misschien nog wel net zo belangrijk: het goede voorbeeld geven voor bibliothecarissen dat dit een thema is dat hén aangaat.

 

[update 16 december]

De Koninklijke Bibliotheek heeft via Twitter gereageerd en gaat het punt agenderen. Op de uitnodiging hierover mee te denken ga ik vanzelfsprekend in. Wie volgt?

Afbeelding: jamie_okeefe Flickr via Compfight cc

Read More

Posted by on dec 12, 2015

Ontvriendden jullie ook wel eens iemand op Facebook vanwege politieke voorkeur?

Ontvriendden jullie ook wel eens iemand op Facebook vanwege politieke voorkeur?

Ik wel namelijk. En dat vond ik niet gemakkelijk, omdat ik sowieso al vrij kritisch ben op wie mijn Facebookvrienden zijn en daarbinnen ook vrij strikt hanteer wie vriend, kennis etc. is. Ook wijs ik geregeld vriendschapsverzoeken af van mensen die ik niet of nauwelijks ken. Op Facebook deel ik namelijk andere zaken dan op Twitter, LinkedIn of hier, op mijn blog.

Wanneer ik iemand ontvriend, heb ik daarvoor dus een goede reden. Ik doe het daarom niet vaak, maar kortgeleden nam ik die stap dus wel. De reden daarvoor was dat ik in mijn eigen tijdlijn niet geconfronteerd wenste te worden met Zwarte Pieten-discussies (vriend was voor) en daaraan helaas vaak gekoppelde sentimenten als de vluchtelingencrisis (vriend was tegen), voorzien van ondubbelzinnige commentaren of likes van andere berichten om dat te onderschrijven.

Ben ik dan naïef? Steek in m’n kop in het zand en ontwijk ik andere meningen dan die van mezelf? Nee, dat zeker niet. Maar ik vind het erg prettig zelf op zoek te gaan naar informatie die beide kanten van de medaille belichten. En daarvoor gebruik ik media die ik vertrouw en niet Facebookcommunities als Nederland mijn vaderland (overigens nog vrij onschuldig) die in alles het fenomeen van de echo chamber vertegenwoordigen. En die via via dus ook in mijn eigen berichtenoverzicht tot mij kwamen.

En dat brengt me bij één van grootste bezwaren van het ontvrienden: dat ik daarmee ook m’n eigen echo chamber en filter bubble creëer. Links- of rechtsom laat ik me op Facebook omringen door (min of meer) gelijkstemden en negeer ik extremiteiten. Is dat goed? Ergens vind ik van niet en ik kan even goed argumenten aandragen om niet te ontvrienden vanwege politieke voorkeur. Om in ieder geval niet het gevoel te hebben oogkleppen te dragen.

Ik blijk daarin echter niet de enige te zijn las ik vanmorgen. Onderzoek van Nicholas John (Hebrew University of Jerusalem) en Shira Dvir-Gvirsman (Tel Aviv University) heeft aangetoond dat politieke commentaren op Facebook geregeld reden zijn om iemand te ontvrienden. De onderzoekers stippen daarbij ook mijn zorg aan:

“We already know that Facebook and search engines provide us with a feed and search results that are tailored to us. By unfriending we are further contributing to the formation of echo chambers and filter bubbles.”

In die zin dus herkenning, echter zonder dat dit mijn twijfel om te ontvrienden wegneemt. Ergens voelt het namelijk onnatuurlijk, niet willen horen of zien wat iemand zegt.

Afbeelding: Oli Dunkley via Compfight cc

Read More

Posted by on nov 6, 2015

Maar wat kunnen bibliotheken leren van de Amazonboekwinkel?

Maar wat kunnen bibliotheken leren van de Amazonboekwinkel?

Eerder deze week opende Amazon in Seattle een fysieke boekwinkel: Amazon Books. Uit het persbericht:

“Amazon Books is a physical extension of Amazon.com. We’ve applied 20 years of online bookselling experience to build a store that integrates the benefits of offline and online book shopping. The books in our store are selected based on Amazon.com customer ratings, pre-orders, sales, popularity on Goodreads, and our curators’ assessments.”

De eerste reacties daarop waren dat Amazon bibliotheekje ging spelen, wat weer reacties losmaakte dat ze helemaal niet deden. Of zouden mogen. Allemaal heel menselijke reacties dus en geheel in lijn met hoe (veel mensen die houden van) bibliotheken omgaan met deze ‘bedreiging’.

Nu is de vraag of Amazon daadwerkelijk bibliotheekje zou spelen eenvoudig te weerleggen. Het bedrijf zegt het zelf eigenlijk ook al: we zijn een fysieke vorm van de webwinkel. Een plek dus waar je moet betalen voor de waar die je koopt. Dat daarbij wordt ingestoken op ontmoeting verandert niets aan dat commerciële model.

Maar wat interessant is, is dat Amazon’s aanpak wel tastbaar maakt wat bibliotheken maar moeilijk voor elkaar krijgen: het betrekken van de gebruikers bij het bepalen van de collectie. In dat geval staat het bedrijf overigens niet alleen. Ook Spotify gaf deze week aan dat de gebruiker een belangrijke rol speelt in het bepalen van goede muzieksuggesties. Niet alleen slimme algoritmes, maar ook de afspeellijsten die door luisteraars worden samengesteld, worden meegenomen in het maken van goede suggesties die breed inzetbaar zijn.

Ook binnen bibliotheekssystemen bestaat de functionaliteit om beoordelingen en recensies kwijt te kunnen. Hiervan wordt echter maar mondjesmaat gebruik gemaakt. Naar de oorzaken daarvan kan ik slechts gissen, maar ik denk dat eigenaarschap wel een rol van betekenis speelt. Waar je bij een winkel iets aanschaft en het dus van jou is (al kan je daarbij waar het om Amazon-ebooks gaat natuurlijk ernstige vraagtekens zetten) gaat die vlag bij een geleend object niet op. Naar alle waarschijnlijkheid wordt het schrijven van een beoordeling dan als een opgave beschouwd.

En misschien spelen de bibliotheken zelf ook een rol. Lange tijd lag het collectioneren en beschrijven van items exclusief bij de bibliothecaris. Vandaag de dag worden dat soort inhoudelijke processen echter in toenemende mate overgelaten aan derden. En die derden zijn niet de lezers of luisteraars zoals bij Amazon en Spotify, maar commerciële partijen als NBD/Biblion. En niet onbelangrijk is dat de gebruikers van online retailers niet anders gewend zijn dan struinen door de webstores. Het bijdragen aan de content daarvan middels beoordelingen maakt deel uit van het letterlijke en figuurlijke systeem. Voor bibliotheeksystemen gaat die vlag, ben ik bang, niet op.

Wat Amazon dus briljant doet is het betrekken van de gebruikers bij hun gehele proces. Collectie en connectie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en met Amazon Books nu ook in fysieke vorm. Een bibliotheek is het niet, maar wel iets om met bewondering naar te kijken.

5_FINAL_WTEXT._V289940122_ 2_FINAL_WTEXT._V289768024_ 1_FINAL_WTEXT._V289768024_

Read More

Posted by on okt 16, 2015

Interview Leeuwarder Courant: “Bibliothecaris is altijd onderweg”

Interview Leeuwarder Courant: “Bibliothecaris is altijd onderweg”

Van de week werd ik geïnterviewd door Rixt Oenema van de Leeuwarder Courant. Aanleiding was mijn nominatie voor Beste Bibliothecaris 2015. Hieronder het artikel zoals dat vandaag verscheen, hier de PDF.

LC-20151016-ZU01028002

Read More

Posted by on aug 31, 2015

Barbies, waarzeggers en Girl Talk: Mediawijsheidcollege ROC Friese Poort

Barbies, waarzeggers en Girl Talk: Mediawijsheidcollege ROC Friese Poort

Vanmorgen was ik te gast bij ROC Friese Poort in Drachten. In het kader van een reeks hoorcolleges voor eerstejaars studenten was ik gevraagd hen iets te vertellen over het rijke begrip mediawijsheid.

Dat betekende een aantal voorbeelden over privacy (Barbie (af)luisterpop), auteursrecht (Girl Talk en Creative Commons) en gebruik van social media (Barbie en haar plotselinge hang naar rust). En afsluiten met een aantal tips mediawijsheidtips.

Hieronder de presentatie die ik gebruikte.

Afbeelding: diepuppenstubensammlerin via Compfight cc

Read More

Pin It on Pinterest