Waarom houdt een bibliothecaris zich bezig met digitale privacy?

De vraag waarom een bibliothecaris zich zou moeten bezighouden met een onderwerp als digitale privacy kwam van de week via verschillende wegen op mijn pad. Het is punt van aandacht op de werkvloer in Leeuwarden én er was sprake van een overzeese blogpost van een aspirant-jeugdbibliothecaris. Het is een signaal dat het thema bij bij bibliotheken op de agenda staat.

Als ik de vraag aan mezelf stel zou mijn antwoord zijn dat door het gebruiken van online tools en digitale hardware het verzamelen van digitale persoonsgegevens vandaag de dag een gegeven is. Vaak gebeurt dit met ons medeweten en hebben we er veel profijt van. Maar nog veel vaker gebeurt het zonder dat we het doorhebben en ontbreekt het overzicht wat er vervolgens met die gegevens gebeurt. Dat het verwerken van persoonlijke data niet alleen positieve effecten heeft wordt ons echter steeds meer helder. Lees daarvoor bijvoorbeeld Je hebt wél iets verbergen van Dimitri Tokmetzis en Maurits Martijn. Zowel de positieve als negatieve aspecten hebben invloed op ons dagelijks doen en laten en daarmee onze persoonlijke ontwikkeling. En laat het bijdragen aan dat laatste nou de primaire opdracht van bibliotheken zijn. Dat is de reden dat een thema als online privacy, omdát het effect heeft op ons leven, iets is dat bibliothecarissen moet bezighouden.

Van de week stuitte ik dus ook op een blogpost en wel van de Amerikaanse jeugdbibliothecaris-in-opleiding Hal Schrieve. Hij stelde zichzelf dezelfde vraag en koppelde dit aan een persoonlijk relaas over het werken met de Data Detox Kit van Tactical Technology én een bespreking van Cory Doctorow’s Little Brother.

Volgers van mijn blog zullen begrijpen dat dit een combinatie is die bij mij enthousiasme oproept. Belangrijker is echter dat Schrieve glashelder formuleert waarom hij het onderwerp belangrijk vindt, zowel voor hemzelf als voor tieners. En weliswaar is zijn primaire aandachtsgebied jeugdbibliotheekwerk, zijn beschrijving geldt net zo goed voor volwassenen.

Uit zijn blogpost:

Why is this important for you to do as a teen librarian?

“If I’m an adult and complacently accept the way my data is used and sold by corporations, I will have no way to prompt teenagers to ask meaningful questions about the way their data is used or the way their social media presence has grown beyond their control. Teen librarians should make teenagers aware of how they can keep their online browsing and social media presence as secure as possible, since this is an increasing part of teens’ social lives and teens have a right to privacy and autonomy.”

Schrieve beschrijft ook wat zijn ervaring is met het zelf doorlopen van het Data Detox-programma:

“Over the years, I developed certain competencies, like knowing how to scrub pictures off of certain platforms or request that accounts or names be taken down, but I mostly accepted that my data was available to corporate entities and basically not private. I think Data Detox made me confront the level to which I am complacent and frequently fail to confront/deal with my data being sold and used to track me.”

Bewustwording dus en vervolgens in staat kunnen zijn om te handelen. Niet meer en niet minder. Hij adviseert daarom ook dat zowel tieners als hun ouders (gedeeltes van) de Data Detox zouden moeten doorlopen. Ik vind het mooi om te zien dat een jonge aspirant-jeugdbibliotecaris zich met het onderwerp bezighoudt. In de blogs van de Nederlandse Jonge Bibliothecarissen ben ik het het thema helaas nog niet tegengekomen (maar dat zegt natuurlijk niet alles). Ik zal hen eens vragen waaraan dat ligt.

Rest mij alleen nog te verwijzen naar de Data Detox-site van de Friese Bibliotheken. Daar kan je, in een tempo dat bij je past, een eigen datakuur doorlopen.

Illustraties: Edward Kobus (hij maakte ze voor ons Data Detoxproject)