Bibliotheekwerk in transitie – 9. Van… Centraliseren Naar… Differentiëren
David Lankes pakt de essentie van het belang te differentiëren in één tweet. Enkele dagen gelden stelde hij:
@hleman @Medium @LibrarianRy libraries are about building knowledge in any, ahem, medium. The communities are the collection, not the books.
— R. David Lankes (@rdlankes) 20 februari 2014
Gebruikers die tezamen de collectie van de bibliotheek vormen. Het pleit voor een doelgerichte aanpak, eentje die gemakkelijker lijkt te passen bij kleinere bibliotheekvestigingen. Keer op keer blijkt dat de grootste en meest betrokken acties wanneer een bibliotheek dreigt te sluiten daar voorkomen waar de gebruikers dicht op de voorziening staan.
Het is jammer dat lokale overheden slechts dan (soms) overstag gaan en een opheffingsbesluit terugdraaien. Is het dan zo dat het niet duidelijk genoeg is dat van sluiting überhaupt geen sprake mag zijn en laten bibliotheken zelf ook steken vallen? Het is denk ik in ieder geval zo dat eenvormigheid van (de uitstraling en collecties) bibliotheken ver af staat van de filosofie van Lankes.
Dat de gemeenschap de collectie vormt betekent namelijk dat geen enkele bibliotheek dezelfde is. Tenminste: als het niet alleen om lezen gaat. Wanneer bibliotheken blijven vasthouden aan optimaal renderende collecties in de traditionele zin (hoe meer uitleningen, hoe beter) is het eenvormigheid troef. Populaire titels zijn niet voor niets populair, maar het is de vraag of dát de functie van de bibliotheek is. Maar als het algemene uitgangspunt is dat bibliotheken ook moeten kunnen voldoen aan de vraag naar populaire titels ben ik een voorstander van één of enkele centrale depots in plaats van eenvormigheid over de gehele linie.
De directeur van Bibliotheek Leeuwarden stelde dit weekend in de Leeuwarder Courant dat hij signaleert dat de Bruna-bibliotheek landelijk oprukt:
“een vestiging die wel alle bekende thrillers heeft, maar die nauwelijks nog boeken uit minder populaire categorieën bezit.”
Aangezien retail ook in Friese bibliotheken hand over hand toeneemt zou ik dat zien als een uitdaging. Laten we de eigenheid van Friese biebs alstublieft niet over aan de Hanneke Kunst’s van deze wereld. Zij ziet het als volgt:
“Het is een misvatting dat vanuit de retailgedachte bibliotheken ernaar moeten streven 100% uniform te zijn. Dat is bij winkels ook niet het geval. Bij Albert Heijn is 70% van het aanbod hetzelfde maar de overige 30% is afgestemd op de lokale bevolking. Bibliotheken moeten die eigenheid wel zelf aandragen. In Friesland kan dat bijvoorbeeld bestaan uit een welkomstbord in het Fries.”
Destijds plaatste ik een tweet over het Friese welkomstbord en het hoongelach van Friese volgers was Kunst’s deel. Wát een minachting van het begrip lokale eigenheid, maar vooral minachting van de bibliotheek. Gelukkig hoeft de toekomst van bibliotheken niet af te hangen van externe deskundigen als Kunst en staan directies en medewerkers nog steeds het meest voor hun vestiging of cluster. Voor al die oprecht betrokkenen heeft Lankes zijn boek Expect More als gratis download beschikbaar gesteld. Dat bibliotheken deze vervelende tijden maar mogen aangrijpen om lokale eigenheid tot hoofdopdracht te maken en dat (lokale) overheden dat ondersteunen.
Wil je ook je licht laten schijnen over Bibliotheekwerk in transitie? Voeg je bijdrage dan toe aan dit publieke Google Doc