Bibliotheekwerk in transitie – 7. Van… Meningen Naar… Argumenten
Achter alles wat we met elkaar delen staat een mens van vlees en bloed. Kijkend naar het internet is er, omdat het terecht wordt gezien als een onuitputtelijke bron van kennis en informatie, een tijd lang gesproken over de grootst denkbare bibliotheek. Zo eenvoudig ligt het echter niet.
Eli Pariser toonde met zijn filter bubbles aan dat de rol van commerciële partijen bepalend kan zijn voor wat het web je aan informatie biedt. Voor een deel kunnen we dit oplossen, maar als gebruiker wordt je in een reactieve positie gemanouvreerd: we gaan op zoek naar technologie die het zoekproces onafhankelijker maakt en moeten maar hopen dat het daarmee goed komt. De onafhankelijkheid die bibliotheken nastreven wordt in feite tegengewerkt door de meest gangbare zoekmachines en sociale netwerken.
Het gemak van het elkaar online kunnen vinden faciliteert het uitwisselen van feiten en meningen. Gebruikers zelf zijn er daardoor echter ook voor een groot deel debet aan dat het web niet functioneert zoals het idealiter zou moeten. Het is namelijk heel menselijk dat we eerder in gesprek gaan met een gelijkgestemde dan met iemand die ver van je af staat.
David Weinberger gaat in zijn boek Too Big To Know in op dit verschijnsel en betitelt de omgeving waarin gelijkgestemden elkaar opzoeken als echo chambers: iets waarmee we het eens zijn horen we het liefst zo vaak mogelijk, want niets is prettiger dan zelfbevestiging. In echo chambers schuilt volgens Weinberger een potentieel gevaar (al stelt hij ook dat het verschijnsel zo nieuw is dat we pas over enige tijd de consequenties ervan kunnen ervaren):
If the Net is creating more echo chambers, the biggest loser will be democracy, for the citizenry will be polarized and thus be less able to come to agreement, and to compromise when it cannot.
Afbeelding: Bobbi Newman via Compfight cc
Weinberger ziet het daarom als een uitdaging voor bibliotheken om zich te manifesteren binnen sociale netwerken en het web in het algemeen en bij te dragen aan nuancering. Een prachtige manifestatie van een manier waarop dat kan vind ik TV News van het Internet Archive. TV News werd opgezet ten tijde van de vorige Amerikaanse presidentsverkiezingen en fungeerde als een fact-checking tool. Middels deze omvangrijke en diverse databron (ruim 540.000 op trefwoorden doorzoekbare televisieuitzendingen) kregen gebruikers een instrument aangereikt om hun gedachten te vormen en meningen gefundeerd aan te scherpen.
Met het aanbieden van een tool als TV News faciliteert de bibliotheek het voeren van feitelijke discussies en beantwoordt het precies aan de kernwaarde van onafhankelijke partner in het democratische proces. Het zou daarom mijn grote wens zijn dat bibliotheken in Nederland gebruik zouden kunnen maken van de omroeparchieven (in ieder geval de publiek, maar waarom ook niet de commerciële) om zoiets ook in Nederland te kunnen realiseren. Lokale fysieke bibliotheken zouden zo’n databron vervolgens kunnen inzetten als voeding van- én controleinstrument bij de debatfunctie.
Bibliotheekwerk in transitie – 8. Van… Passief Naar… Creatief
Wil je ook je licht laten schijnen over Bibliotheekwerk in transitie? Voeg je bijdrage dan toe aan dit publieke Google Doc
Afbeelding: Eric.Parker via Compfight cc
